موریانه های زیرزمینی را بشناسید

” یکی از انواع گونه های موریانه که می تواند خسارات زیادی برای ساختارهای چوبی به همراه بیاورد “موریانه های زیرزمینی” هستند. این آفات از طریق تونل هایی که در زمین حفر می کنند مسافت های طولانی بین کلونی و منابع غذایی طی می کنند و از طرفی از دید، پنهان می‌مانند. یکی از بارزترین نشانه های وجود این موریانه ها، تونل های گلی است که موریانه های کارگر با بزاق خود می سازند. “

موریانه های زیرزمینی که می توانند صدمات و خسارات شدیدی در سازه ها و ساختمان های ایجاد کنند؛ مانند سایر  انواع موریانه در کلونی‌هایی زندگی می کنند که شامل سه طبقه اصلی است.

• موریانه های مولد
• موریانه های سرباز
• موریانه های کارگر

طبقه اول، متشکل از موریانه های مولد است.
موریانه های مولد، خود شامل یک شاه، یک ملکه، موریانه های بالدار، نمف ها و مولدهای مکمل و یا همان مولد های فرعی می شوند.

طبقه دوم کلونی را موریانه های سرباز، تشکیل می دهند.
طبقه سوم نیز کارگران کلونی هستند.

فاکتورهای شناسایی موریانه های زیرزمینی

انواع موریانه های زیر زمینی

با استفاده از برخی مشخصات ظاهری که با عادات و رفتار موریانه ها در ارتباط است؛ می توان موریانه های زیرزمینی را از سایر انواع موریانه تشخیص داد.

موریانه زیرزمینی بالدار

موریانه های زیرزمینی بالدار، به رنگ قهوه ای تیره تا سیاه دیده می شوند.
طول بدن این موریانه ها حدود ۰.۶ الی ۱.۳ سانتی متر است و دو جفت بال تقریباً هم اندازه دارند. موریانه های زیر زمینی بالدار، زمانی که برای جفت گیری آماده شدند، کلونی را ترک می کنند تا جفتی برای خود انتخاب کنند و یک کلونی جدید تشکیل دهند. اغلب، زمان جفتگیری برای هر یک از انواع گونه های موریانه متفاوت است و با توجه به این زمان می توان نوع گونه موریانه را تشخیص داد.

موریانه زیرزمینی کارگر

موریانه های کارگر یا همان نمف های موریانه فاقد بال هستند و اندازه نسبتاً کوچکی دارند.
طول بدن کارگر ها حدوداً ۰.۶ سانتی متر یا کمتر است و کرم رنگ هستند.

<< می توان گونه های مختلف موریانه را از روی زمان جفت گیری آن ها تشخیص داد >>

موریانه زیرزمینی سرباز

موریانه های سرباز فاقد بال هستند.
این نوع موریانه ها آرواره های بزرگی دارند که آن ها را در حفاظت از کلونی یاری می کند. در واقع موریانه های سرباز مدافعان کلونی هستند که بدنی به رنگ سفید تا کرم رنگ دارند و رنگ سرشان اغلب مایل به قهوه ای است.

زیستگاه موریانه های زیرزمینی

موریانه های زیرزمینی، حفارهایی بسیار ماهر هستند.
این موریانه ها برای ساختن کلونی هایشان، زمین را با نهایت دقت و کاملاً استادانه، حفاری می کنند. حفره ها و تونل هایی که توسط این حشرات ساخته شده، به حدی ماهرانه است که کسی به راحتی نمی تواند آن ها را بیابد. کارگران، این تونل های محافظتی را از گل و بزاق خود می سازند تا بتوانند خود را از طریق آن ها به سطح زمین و منابع غذایی خود، که متشکل از چوب است، برسانند.

تونل های گلی

موریانه های زیرزمینی هم زمان با خوردن چوب، قسمت هایی از چوب را که خورده شده، با گل جایگزین می کنند. دلیل ساخت این تونل ها این است که از هدر رفت رطوبت، جلوگیری شود. به همین دلیل یکی از علائم آلودگی یک محل به موریانه های زیرزمینی، مشاهده تونل‌های گلی بر روی دیوارها یا فونداسیون خانه است.

رفتارهای ویژه موریانه های زیرزمینی

موریانه های زیرزمینی می توانند کلونی هایی بسیار بزرگ تشکیل دهند.
این کلونی ها می توانند جمعیتی بالغ بر صد هزار تا یک میلیون موریانه، داشته باشند. این حشرات قادرند، مسافت های زیادی را به دنبال غذا طی کنند. برای مثال یک موریانه می تواند تا فاصله ۴۵ متری در جستجوی غذا از کلونی دور شود. موریانه های زیرزمینی در ایجاد شبکه‌های به هم پیوسته ای از مکان های تغذیه ای در زیر یا بالای خاک، متخصص هستند.

وجود یک شکاف کوچک، در خطوط اتصال موجود در پی خانه، برای این که موریانه های زیرزمینی به راحتی از آن طریق به خانه راه یابند؛ کفایت می کند. این حشرات از طریق ایجاد تونل های گلی در امتداد دیواره های فونداسیون، به راحتی در یک خانه تردد می کنند.

<< یک موریانه زیرزمینی می تواند تا فاصله ۴۵ متری در جستجوی غذا از کلونی دور شود >>

تونل های گلی به نام تونل های محافظتی نیز شناخته می شوند.
این تونل هل نقش برزگراه هایی را ایفا می کنند که موریانه ها را به منابع غذایی و نیز لانه شان متصل می کند. کارگران، مسئول ایجاد تونل‌های گلی و جمع آوری غذا هستند، در حالی که موریانه های سرباز از کلونی در برابر مهاجمان احتمالی و دشمنان کلونی موریانه ها،که شامل مورچه ها و موریانه های سایر کلونی ها هستند، محافظت می کنند. سربازان، خود قادر به جمع آوری غذا نیستند و نیاز دارند که کارگران، مواد مغذی مورد نیازشان را به آن ها بخورانند! وظایف این موریانه ها در زیر به صوزت خلاصه آمده است.

• موریانه های کارگر: جمع آوری غذا و ایجاد تونل های گلی
• موریانه های سرباز: محافظت از کلونی

عادات غذایی موریانه های زیرزمینی

منبع تأمین انرژی یا همان غذای موریانه ها، “سلولز” است.

سلولز، مهم ترین جزء ساختاری سلول های گیاهی است.
به همین دلیل خانه ها و وسایلی که در ساخت آن ها از بافت های گیاهی نظیر چوب استفاده شده؛ در معرض تهاجم موریانه ها قرار دارند. انواع موریانه ها می توانند مواد غیر چوبی را نیز بخورند؛ بخصوص زمانی که چوب در دسترس نباشد.

یافتن کلونی موریانه ها بر خلاف کلونی مورچه ها، بسیار مشکل است
چرا که این آفات مخرب و موذی می توانند به هنگام خوردن چوب، کاملاً از دید ما پنهان بمانند.

سیکل حیاتی موریانه های زیرزمینی

چرخه زندگی این گونه از موریانه نیز، مشابه چرخه زندگی سایر انواع موریانه است.

1. پرواز موریانه های بالدار
2. تشکیل کلونی جدید

۱ . پرواز موریانه های بالدار

فصل پرواز برای گونه های مختلف موریانه زیرزمینی متفاوت است.
اغلب موریانه های بالدار شب هنگام پرواز می کنند. این حشرات پس از پروازهای کوتاه خود و یافتن جفت، بال هایشان را از دست می دهند و موریانه نر به همراه موریانه ماده، به دنبال مکانی مناسب برای لانه سازی می گردد. تنها تعداد کمی از موریانه های مولد، این مرحله را با موفقیت سپری کرده و زنده می مانند و تشکیل کلونی می دهند.

۲ . تشکیل کلونی جدید

به محض آن که شاه و ملکه جدید، یک مکان لانه گذاری مناسب یافتند، در مکانی مرطوب که نزدیک به منبع غذایی چوب قرار دارد؛ حفره ای به نام حفره ی سلطنتی یا حفره شاه و ملکه، ایجاد می نمایند؛ تا ملکه اولین دسته از تخم هایش را بگذارد. این تخم ها پس از هچ، اولین کارگران کلونی را تشکیل می دهند؛ که از دسته بعدی موریانه های کارگر، سربازان و بالداران محافظت خواهند نمود.

کلونی موریانه بر خلاف کلونی مورچه، قادر است تا سال ها زنده بماند؛ بخصوص در شرایط مساعد و ایده آل.
زیرا موریانه ها فقط وابسته به یک شاه و یک ملکه نیستند و می توانند مولدهای فرعی یا کمکی داشته باشند. مولد های فرعی از تبدیل برخی کارگران به موریانه های مولد به وجود می آیند. حتی در صورتی که اولین شاه و ملکه می میرند، مولدهای فرعی جای آن ها را گرفته و به این ترتیب کلونی به بقای خود ادامه می دهد.

<< وقتی کلونی فقط یک جفت موریانه بالدار داشته باشد، آن ها طی مدت ۵ الی ۱۰ سال، یک کلونی بالغ تولید  می کنند >>

علائم تهاجم موریانه های زیرزمینی

به این دلیل که، موریانه های زیرزمینی، نوعی زندگی پنهانی دارند؛ یعنی همواره زیر سطح خاک و چوب و یا داخل تونل های گلی خود زندگی می کنند و از زیر سطح خاک به خانه‌های ما راه یافته و داخل چوب دنبال غذا می گردند؛ تشخیص آن ها اغلب، کار مشکلی است. ما معمولاً وجود موریانه های زیرزمینی را زمانی تشخیص می دهیم، که صدمات وارده به اثاثیه و ساختارهای چوبی، به حدی زیاد شود که قابل مشاهده باشد؛ و یا دسته ای از موریانه های بالغ بالدار را در حال پرواز مشاهده کنیم.

تهاجم موریانه های زیرزمینی معمولاً از سه طریق ذیل شناسایی می گردد

• لوله های گلی
• موریانه های بالدار
• چوب های آسیب دیده

۱. مشاهده لوله های گلی ساخته شده توسط موریانه ها

موریانه های زیرزمینی، لوله های گلی می سازند تا مانع از هدر رفتن رطوبت شود.
لوله های گلی راهروهای جستجوی غذای  هستند؛ که از زمین تا منبع غذایی موریانه های زیرزمینی، امتداد می یابد. این لوله ها، محافظی برای موریانه های زیرزمینی کاوشگر غذا هستند. وقتی از بیرون به این لوله ها نگاه می کنیم مسطح و گلی دیده می شوند و اغلب پهنایی به اندازه عرض یک مداد دارند.

هرچند لوله های گلی زیاد قابل مشاهده و آشکار نیستند؛ زیرا اغلب در قسمت هایی نظیر آنچه که در ادامه آمده است ساخته می شوند.

• امتداد شکاف ها
• زیر کفپوش
• پشت دیوارپوش
• لبه تحتانی دیوارها

اما زمانی که این لوله ها، از فونداسیون های بتونی یا سایر سطوح روباز به سمت بالا امتداد می یابند، بهتر می توان آن ها را تشخیص داد.

۲. مشاهده موریانه های بالدار یا بال های آن ها در خانه و اطراف آن

معمولاً اولین علامت تهاجم موریانه های زیرزمینی موریانه های بالداری هستند، که برای یافتن جفت از لوله های گلی خارج می شوند. این موریانه های بالدار را می توان، در درون خانه یا خارج از خانه و در مجاورت آن مشاهده کرد.

موریانه های زیرزمینی بالدار نیز، جذب نور می شوند و به همین دلیل در داخل خانه، اغلب در اطراف منابع نور به دنبال آن ها بگردید. از سایر مکان های مهم برای تجمه موریانه های بالدار می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• پنجره ها
• درب ها
• دریچه ها

همچنین، وجود تعداد زیادی بال موریانه، که پس از جفتگیری از موریانه ها جدا شده است؛ بر روی لبه پنجره ها، کف خانه یا در تارهای عنکبوت، علامتی صد در صد مطمئن و آشکار، از تهاجم موریانه ها است.

۳. مشاهده صدمات وارده به چوب در نتیجه فعالیت موریانه ها

هرچند، آسیب های ناشی از موریانه های زیرزمینی به این دلیل که فقط داخل چوب را می خورند و نما و سطح بیرونی آن را دست نخورده و سالم بر جای می گذارند، اغلب به چشم نمی آید و قابل تشخیص نیست؛ اما یک علامت معمول از تهاجم موریانه های زیرزمینی، وجود نواحی تیره رنگ یا برآمدگی های حباب دار، در کف چوبی خانه ها است.

برای تشخیص حفره های ایجاد شده توسط این حشرات می توانید با استفاده از یک آچار یا پیچ گوشتی، در فواصل چند سانتی متری به سطح چوب آرام ضربه بزنید. قسمت های آسیب دیده و خورده شده توسط موریانه صدای توخالی می دهند و حتی ممکن است، آچار در آن قسمت، چوب را شکسته و به داخل حفره ها فرو رود.
در صورتی که حفره ای فعال باشد، می توانید موریانه های کارگر را در داخل آن، تشخیص دهید.

ریشه کن کردن موریانه ها

در هر صورت باید توجه داشته باشید که:
مبارزه با آفاتی نظیر موریانه ها، اصلاً کار ساده ای نیست.

مبارزه واقعی با موریانه به سم تخصصی و مؤثر موریانه کش ترمیدور نیاز دارد که بتوانند موریانه ها را به طور قطعی ریشه کن کنند. پس در صورتی که با هر یک از شواهد مبنی بر وجود موریانه ها مواجه شدید، به سرعت برای سم پاشی محل آلوده به موریانه، اقدام نمایید.